Mzuzu, Een stad is toch heel anders dan een dorp

Di. 29-10 Vandaag redelijk druk op het lab. In de pauze maar even gaan liggen. Want komende nacht zal ik niet veel slapen. Maar er was bezoek en die zaten buiten op de veranda net voor mijn raam te kletsen. En dat gaat met een stem volume alsof ze ver uit elkaar zitten in plaats van op maar net 2 m 2 . Dus wel geprobeerd maar niet echt kunnen slapen. Ook de middag dienst was niet super druk maar wel lekker bezig geweest. Terug thuis alvast mijn tas gepakt op mijn muskietennet na. Dan vlug even eten en wassen en om half 9 naar bed. Maar slapen lukte niet goed. Het was warm en wist niet goed wat ik van de rit moet verwachten. Ze hadden gezegd, zet je wekker om 1.30 uur maar ik heb hem voor de zekerheid toch maar om 1.00 uur gezet. Maar was om 23.00 uur al wakker. En daarna vooral veel liggen woelen.

Woe. 30-10 Na een zeer kort en onrustig nachtje al om 1.00 opgestaan om mijn net af te halen en aan te kleden. En toen om iets voor 2.00 de bus genomen.

In de bus besefte ik dat ik vergeten was om wat te eten en ook geen eten had meegenomen. Dus dan maar mijn maag vullen met pepermuntjes tegen de wagenziekte. Dit is het eerste moment dat ik hier mijn jas heb gebruikt. De ramen trilde open en daardoor met en een jas, een sjaal om en mijn capuchon op in de bus gehangen. Ik was bang misschien niet te kunnen slapen in de bus omdat het zo hobbelt. Maar toch een beetje geslapen. Of naar buiten zitten kijken naar de sterren. Omdat hier veel minder licht vervuiling is en de bus ook een groot stuk met gedoofde binnen lichten reed kun je heel veel sterren zien. Echt prachtig. Rond 4.15 hoorde we een hoop herrie uit de bus komen en schokte en trilde die enorm. De buschauffeur probeerde hem nog naar de kant te sturen. Maar de bus hield er mee op. Na ik denk een 30-45 minuten, ik heb de tijd half slapend doorgebracht dus weet niet precies de tijden meer, besloten Prisca, Mary en Jenala te gaan lopen. Het maken van de bus duurde ze te lang. Omdat ik toch half sliep mochten we wel blijven zitten. Maar omdat de andere gingen lopen ben ik natuurlijk mee gegaan. Het lijkt me niet slim om zonder gids door een vreemde buitenlandse stad te gaan dwalen.

Ze lijden me een woonwijk in waar ze bij een dicht hek aanklopte. Ik begreep er niets van. Ze hadden me wel verteld dat Mary en Jenala voor de bruiloft dingen gingen regelen, maar meer niet. Toen we binnen waren bleek dat hier een gezin woonde dat bruidsjurken en aanverwante artikelen verhuurd. Jenala was hier al een keer komen kijken wat voor jurk ze leuk vond en nu was het de laatste keer passen. De kamer voor het passen was een slaapkamer die naast het bed vol ging met allemaal bruidsjurken. Zie de foto’s. Daarna zijn we de stad in gegaan. Waar ik op aanraden van Prisca. Wat meer klonk als een bevel, mijn camera en telefoon diep in mijn tas heb weggestopt. Om vervolgens de vraag te krijgen hoe laat het is. Op de markt splitsen we. Wij gaan eerst naar immigratie om mijn visa te verlengen. Ik heb op het moment alleen Malawi geld bij me, dus hoop dat ze het accepteren. We zijn bijna een uur te vroeg het is 7.15 en het bureau gaat officieel pas om 8.00 open. Maar zo snel er iemand is word ik en een man uit Zuid-Afrika die ook staat te wachten geholpen. Het valt alles mee. Het is vlug even een formulier invullen en dan betalen bij de bank in het gebouw van immigratie. Echter de bank was nog dicht dus in plaats van 5000 heb ik 6000 betaald. Ze mogen die 1000 houden als fooi. Ben allang blij dat het zo vlug en soepel ging. 814 Malawi geld komt ongeveer overeen met 1 euro. Dus ongeveer €1,23 tip.

Na immigratie geef ik aan dat ik eerst wat wil eten. Ik weet niet of Prisca vaak uit eten gaat maar na nog geen 5 minuten zegt ze al dat het lang duurt. Het is een gewoon restaurant en we hebben een warme maaltijd besteld dus ik begrijp dat het tijd kost. Maar Prisca heeft al vaak laten merken dat ze geen geduld heeft. Om 9.00 eindelijk aan mijn ontbijt. Dit is wel erg lang op alleen een paar pepermuntjes.

Na het eten terug naar de markt waar we bij de kraam van Prisca der oom verzamelen. Opnieuw gaan we met z’n vieren op stap om boodschappen te doen voor de bruiloft. Of meer voor de uitzet. Want het is veel servies. Gaandeweg haal ik toch mijn telefoon onder uit mijn tas zodat ik foto’s kan maken. En als ik hem even niet nodig heb stop ik hem terug in mijn broekzak. Met T-shirt en band van de rugzak erover. Knappe dief als die het weet te pakken. Er is veel te zien en het is niet werkbaar om elke keer te stoppen.

Ook hebben we stof voor een jurk voor Prisca gekocht en een opdracht gegeven aan een kleermaker om een jurk van een plaatje van internet na te maken. De gesprekken kan ik niet helemaal volgen want die gaan allemaal in het toemboca. Maar begrijp wel dat de mooie stof te duur is en dat er naar een goedkopere variant moet worden gezocht. Helaas is hierdoor geen tijd meer om voor mij naar de 2de hands markt te gaan. Dus zal naar de bruiloft gaan met 1 van mijn eigen jurken. Al zijn die voor mij niet erg speciaal. Tijdens een van de discussie tussen moeder en der 2 dochters zat ik op een bankje bijna te slapen. We zaten in een hoekje op de markt en er gebeurde op dat moment niet veel om me heen. Ze dachten dat ik erg moe was. Maar het kwam vooral omdat ik het allemaal niet kon volgen.

Rond half 1 splitsen we weer. Na het splitsen stelde Prisca voor om naar het hotel te gaan zodat ik kon uitrusten. Ik heb geprobeerd uit te leggen dat ik niet moe was maar me gewoon verveelde. Weet niet of ze het helemaal begreep. Maar ik kreeg in ieder geval wel duidelijk gemaakt dat ik eerst voor mijn internet naar de winkel moest. Want ik had gehoopt dat mijn internet als ik gewoon in Mzuzu ben al werkt. Maar dat is niet het geval. Dus langs de airtel winkel voor meer data.

Nu kan ik wat zaken regelen die al lang lagen te wachten.

Rond 15.00 kunnen we op zoek naar een hotel. Ze brengt me eerst naar het Sunbird hotel. Waar we wat kamers krijgen te zie. Maar de prijzen zijn ongelooflijk hoog. En omdat Prisca niet eens geld heeft om de bus van 3000 te betalen heeft ze zeker geen geld om mee te betalen aan het hotel. Ze vragen meer dan 100 euro voor een kamer. Dat is me echt te veel en vraag Prisca of ze geen ander hotel weet. Dus te voet naar het andere hotel. Ze vraagt steeds of we geen taxi kunnen nemen want ze is moe. Maar doordat ik zeg dat ik niet moe ben en wil blijven lopen, blijft ze ook lopen. Ergens ben ik wel moe, al heb ik vooral last van het gewicht van mijn rugzak op mijn schouders. Maar zie op tegen ook nog eens een hoop kosten voor een taxi. Dus dan maar lopen.

We gaan naar het Grand hotel, dit hotel is iets goedkoper, en ziet er goed uit. Dus ondanks dat het 75000 is laat ik me overhalen om hier te blijven. Geen zin om verder te moeten kijken en dan misschien weer terug te moeten omdat het laatste hotel dat ze weet nog duurder is. Na een heerlijke douche en een uurtje rusten in het hotel gegeten. Prisca die thuis altijd het hoogste woord voert praat nu steeds zo zacht dat ik keer op keer moet vragen het te herhalen. Volgens mij heeft ze nog nooit in een hotel geslapen of gegeten. Want ze weet niet goed wat ze er mee moet. Ze vraagt o.a. of we het eten mee naar de kamer moeten nemen en ik moet haar nogmaals uitleggen hoe de douche werkt. Want de uitleg die we kregen toen ze ons naar de kamer brachten was blijkbaar te snel. Ik bestel een soep en Indische curry en zij neemt kip met friet. Het zelfde wat ze vanmorgen ook had. Ik denk dat ze wat vertrouwds zoekt. Ik heb haar wel mijn beide gerechten laten proeven. Die kende ze ook geen van 2. Na een heerlijke maaltijd rond 20.00 naar bed. Ben meteen in slaap gevallen.

Do. 31-10 Na een heerlijke nacht om 5.30 wakker. Voor .ijn gevoel is het veel later. Want het is al erg licht. Ik vergeet dan even dat het hier rond 5.00 uur al licht wordt. Maar toch lekker om een keer niet de bel van de boarding school te horen, die me bijna uit mijn bed trilt. Ik laat Prisca eerst douche terwijl ik nog wat blijf liggen en mijn gevoelens en gedachten via de App met mijn vriendinnen deel. Heerlijk even mijn hart luchten. Fijn dat het bij jullie kan meiden. Na ongeveer een uur is Prisca klaar in de badkamer en na een korte douch van mijn kant gaan we naar het restaurant waar een uitgebreid buffet staat. Ik leg haar staande bij de warme schalen uit dat ze mag pakken wat ze wil. Maar bij het fruit vraagt ze me of dit ook mag. Toch beter uit moeten leggen. Lastig als iets voor jouw vanzelfsprekend is maar voor een ander dus blijkbaar niet. Na een heerlijk ontbijt buiten foto’s gaan maken van het hotel. Het zijn er een heleboel geworden waar ik ¾ van kan wissen maar er zitten ook wat leuke foto’s bij. Maar dat ik er thuis veel van kan wissen verbaasd me niets. Prisca is helemaal weg van mijn camera en telefoon en fiets niets liever dan foto’s van zichzelf maken of nog liever door mij gefotografeerd worden. Het zijn van die model fotoshoots waar ik niet van houd.

Rond 9.00 uur het hotel verlaten en wat door Mzuzu gelopen. O.a. de centrale bank gezien wat een zeer bijzonder gebouw is en verder ook nog 2 oud scholen van Prisca gezien. Ik weet niet of het erg gewoon is hier, maar Prisca heeft op 5 verschillende basisscholen en 2 verschillende middelbare scholen gezeten. Zover ik uit haar verhaal begrijp is de middelbare school wijziging i.v.m. een verhuizing. Maar 5 verschillende basisscholen krijg ik niet helemaal helder. Iets met beter onderwijs voor haar. Zoals ik haar tot nog toe heb leren kennen kan ze zeer veeleisend en in mijn ogen ook lastig zijn. Dus misschien komt het daardoor. Zal het wel nooit weten. Verder ook de kerk waar ze vroeger naar toe gingen toen ze in Mzuzu woonde gezien. En 2 hotel gevonden die voor mijn gevoel veilig genoeg zijn om de volgende keer te overnachten en die beter in mijn budget passen.

Rond 10.30 boodschappen gaan doen in bij de supermarkt. Waar we met 3 zware plastic tassen vertrokken richting de markt. De tassen zolang achter gelaten bij de marktkraam van der oom om ook nog groenten en fruit te kopen en haar jurk op te halen. Bij het passen bij de kleermaker past die niet goed. Maar op dat moment denken we dat het eraan ligt omdat ze der eigen kleren er nog onderaan heeft. Dus thuis beter passen.

Om 12.15 zitten we in d bus terug naar Mzambazi. Ik heb nog wel een keer geprobeerd om Prisca over te halen om naar kleding te kijken op de 2de handsmarkt. Maar ze zegt dat we dat niet moeten doen omdat ze zien dat ik blank ben en me dan belazeren. Malawi wordt het warme hart van Afrika genoemd. Maar wat ik van mijn gastgezin hoor over hun landgenoten is vooral negatief. Dat ze stelen, je belazeren en dat ik erg moet opletten i.v.m. mijn veiligheid. Onderweg lukte het nu niet om te slapen. Helaas. Bij een dorpje een paar stops voor onze stop is iets gaande. Omdat ik niets kan verstaan duurt het een tijd voor Prisca het aan mij kan uitleggen. Het bleek dat 1 van de mannen die voor de busmaatschappij werkt in dat dorp een stuk stof van 7 meter had gekocht zonder te betalen. Nu had die na een jaar weer een rif door dit dorp. En het dorp eisten nu geld. Of ze het hebben gekregen weet ik niet. Maar in de bus zat bijna niemand meer op zijn plaats en op straat was het ook een drukte van belang. Had op een gegeven moment zelfs het idee dat ze de bus door wilde rijden maar terug werd geduwd. Uiteindelijk reden we in ieder geval weer met de hele crew door. De crew van de bus bestaat uit een chauffeur, man voor de bagage en iemand voor de kaartjes. In ons geval was dat een vrouw. Volgens mij dezelfde als de eerste keer toen ik naar Mzambazi reed.

Om iets voor 16.00 kwamen we in Mzambazi aan. Waar bleek dat Prisca de flessen drinken op de bananen en tomaten had gestapeld. Dat was dus niet goed gegaan. Tevens had Prisca er voor gezorgd dat Maria en Pricilla ons bij de dus kwamen ophalen. Zelf droeg ze alleen haar rugzak. maar liet Maria met 2 tassen zeulen. Nu moet ik zeggen dat ook ik alleen mijn rugzak droeg maar dat was omdat Prisca ze me gewoon af nam. Het is me al vaak opgevallen dat Prisca heel goed is in commanderen. Iets waar ik me steeds meer tegen ga verzetten merk ik. En ik vind het zielig voor Maria.

Eerst heeft Prisca der jurk gepassen. Maar ook zonder kleren eronder ging die niet over der heupen. Ik zat het getrek zo eens aan te kijken en doordat ik thuis soms naar programma’s kijk voor bruidsjurken kwam ik op het idee dat ze er vanuit onder in moest stappen. En dat bleek de gouden tip te zijn. Nu paste die wel. Op zich is het een mooie jurk maar geen model naar mijn smaak en de zijden is me te plastic achtig. Verder vol me op dat de naden van het bovenlijfje en de rok ongeveer 1-2 cm uit elkaar zaten. Dat zou mijn moeder mooier op elkaar laten aansluiten. Wat me trots maakt op haar naaiwerk en ik vond het ook leuk dat het me zo trots op haar maakte.

Toen ik aangaf genoeg te hebben van foto’s van er maken. Vroeg e mijn telefoon om honderd uit te vertellen over o.a. het buffet. Prisca had der stem weer helemaal terug en terwijl ik een eind van het huis af stond kon ik der nog goed horen. Dus maar snel de foto’s van mijn camera op de laptop gezet. Dan kunnen ze beter kijken. Toen later Geoffrey kwam heb ik hem de foto’s laten zien. En verteld dat we 2 minder dure hotels hadden gevonden voor de volgende keer. Toch gaf die aan dat we beter een taxi hadden kunnen nemen en dat die twijfelt aan de veiligheid van die andere hotels. Maar vergeet het maar dat ik met het oog op de veiligheid nog een nacht in het Grand Palace ga slapen. Dat is me te duur. De andere hotels hebben een groot hek voor de deur en een kamer die op slot kan dat is prima voor mij. En die hotels zijn maar de helft van wat het Grand Palace hotel vroeg.

Na gegeten en gedoucht te hebben nog snel even mijn muskietennet met Prisca opgehangen en toen om 20.30 uitgeput in slaap gevallen.

inspectie

Do. 24-10 Werk een drukke ochtend in combinatie met een zeer rustige middag. Ik krijg al een aantal dagen een paraplu aangeboden van Prisca als ik middags terug naar het werk loop. Dit om me te beschermen tegen de zon. Maar voor mijn gevoel is een paraplu voor de regen en het voelt alsof je slecht weer wil afroepen door met een paraplu te gaan lopen.

De middag begon zoals gebruikelijk rustig op het lab. Maar toen kwam de medical council langs. Iets als het NIAZ of zo iets. Als ik het goed begrijp. En toen begon de ellende en de zorgen. Gelukkig was Yollam toch in de buurt dus die kon de mensen te woord staan. Mijn andere twee collega’s waren ineens vertrokken. Wat ik nu begrijp mogen zij officieel niet eens het werk doen wat ze hier doen. Want alleen mensen met een diploma die ook nog eens geregistreerd zijn mogen het werk doen. Dat betekent dat ook ik niets mag doen. Want ik ben hier denk ik niet geregistreerd, ik heb het in ieder geval niet gedaan. In Nederland hoeft een analist immers niet geregistreerd te worden. Je mag gewoon werken als je de goede papieren hebt. Nu heb ik denk ik wel het goede diploma. Maar heb alleen een kopie bij en die ligt of hier in het huisje. Dus ik krijg te horen dat ik nu niets meer mag doen. Ik was halverwege het voorbereiden van een bloeddonatie. Mag ik dat nog afmaken of niet. Dus wacht met het inzetten van de volgende sneltest tot de mensen weg zijn. Ondertussen krijgt mijn collega allemaal vragen over zich heen. Wat we hier aan materiaal hebben Mar ook infectie preventie. Bij die laatste loopt die vast en ik weet het antwoord wel maar weet niet of ik het voor hem mag geven. Yollam blijft in zijn antwoord hangen op het schoonmaken van vloer en werkoppervlakte. Terwijl er ook schoon materiaal (allemaal wegwerp) bij elke nieuwe patiënt wordt gebruikt.

Nu ze weg zijn is de vraag. Worden we goed bevonden mag het lab en het ziekenhuis open blijven. Maar voor mij ook de onzekerheid. Want ik kreeg te horen dat ik niets mag doen tot ik me heb laten registreren. Moet dat, waar moet dat, heb ik mijn originele diploma’s voor nodig of is een kopie goed genoeg. Wat wordt er van mij verwacht. Mijn collega’s zeggen ga gewoon door. Dus heb de testen voor de bloeddonatie afgemaakt en dan de donor geprikt. Deze keer ging het afnemen van het donorbloed beter. Maar moet eerlijk zeggen dat werken zonder verplichte registratie absoluut niet lekker voelt. Ik ben bang voor een boete of zelfs erger. Zeker omdat ik een rijke blanke ben en ik bij mijn gezin nogal eens hoor over corruptie.

De spanning en onzekerheid slaan op mijn lichaam dus in bed gekropen met hoofd, nek en buikpijn. Na gezegd dat ik hoofdpijn heb tegen Prisca. Maar dat ze maar moet roepen als ik kan eten. Ze heeft me niet geroepen maar zowel zij als Mary is een keer komen kijken. Blijkbaar vonden ze het heel ongemakkelijk en wisten er niet goed raad mee. Om 19.10 toen toch maar zelf opgestaan en gaan kijken voor het eten. Had niet veel honger maar zou nog lang duren voordat je ontbijt tijd was. Zeker niet toen ik zag dat het kleine visjes waren. Ik ging bijna over mijn nek. Maar toch de helft van mijn voet leeggegeten. En dan weer vlug gaan slapen. Er was toch een black out dus maar vroeg naar bed. Wel nog even van de sterren genoten. Het is tijdens een black out hier echt heel donker dus prachtig om veel sterren te zien. Alleen de verkeerde hemel om ze te herkennen.

Donor bloed afnemen en les geven.

Woe. 23-10 Vandaag begon de drukte net nadat Yollam om 8.50 zei dat er nog geen patiënten waren. Nadat we met z’n tweeën aan het prikken waren kregen we te horen dat er ook een donor was. En gezien Clement en Widson in geen velden of wegen te zien waren ben ik naar de donor gegaan. Gelukkig kwamen net daarna de jongens ook terug. De donor was echter geen geschikte donor omdat die de verkeerde bloedgroep had. Toen bood Widson zich aan. Ik heb eerste een. Uitje bloed bij mijn collega afgenomen. Hier gebeurt dat met een spuit wat al heel anders is dan het vacuüm systeem dat ik uit Nederland ken. Maar het ging goed en na het doen van alle nodige testen (zie stukje ziekenhuis) kon mijn collega doneren. Omdat ik tot dan alle testen had gedaan is het dan ook gebruik dat ik het bloed afnemen. Nu had ik dat nog nooit gedaan dus liet mijn collega kiezen. Maar hij vond het prima dat ik het bloed afnam dus ben ik begonnen. Maar het liep zeer langzaam en in Nederland moet er in max. 12 minuten worden gedoneerd. Dus heeft 1 van mijn collega’s een beetje geholpen, want ik werd er aardig onzeker van. Maar bij mijn collega liep het ook langzaam en Widson vond het goed gaan dus. Dat maakt dat het me geen echt gevoel geeft.

Na het afgeven van het bloed op de afdeling. Vlug naar huis gegaan waarop ik om 11.30 uur thuis was zodat ik om 12.30 mee kon naar de school waar klas 2 die middag een les over batterijen en stroom kreeg.

De les natuurkunde was zeer bijzonder. De les starten direct toen deel ging. Er stond een open cel en een gesloten cel op het bord getekend. En de leerlingen moesten die overtekenen in hun schrift. Ik heb geen studieboeken gezien. De docent stond voor de klas te vertellen terwijl de leerlingen aandachtig de tekening overname en ze moesten tekenen met potlood en schrijven met pen. Ik denk dat er tussen de 60 en 70 leerlingen in die klas zaten. En ze leken allemaal aandachtig met de stof bezig te zijn. Af en toe vroeg die wat en dan moest heel de klas antwoorden. Er werd niets individueel gedaan. Na de uitleg haalde de docent een ampère meter en een stuk ijzer- en koperdraad om te laten zien wat wat is. Dit werd gewoon even omhoog gehouden voor in de klas. Ook had die een batterij gehaald die met een steen kapot eerst gemaakt. Geen rekening houdend met de chemicaliën die er in zitten. De verschillende onderdelen werden getoond en toen was de les over om 13.05 uur. Terwijl de leerlingen eigenlijk een blok uur hadden en les tot 13.50. En de docent verliet de klas en liet d klas zonder toezicht achter. Nu liepen soms wat leerlingen de klas uit om wat water te gaan halen en sommige gingen zachtjes wat met elkaar kletsen. Maar zeer bescheiden. Ook gingen een paar meiden schriften die ze hadden opgehaald in de lerarenkamer uitdelen. Ik zat nog steeds rond te kijken en me te verbazen hoe netjes en rustig dat opzicht ging. Vervolgens kwam 1 meisje met vragen over der Engelse opdracht naast me zitten en in geen tijd had ik een hele groep, vooral meiden, rondom me staan en zitten. Nu ben ik zeer slecht in Engels dus voelde me er niet echt vertrouwd mee. Maar het was leuk om der te helpen. Ik hoop alleen dat ik het goed heb uitgelegd gezien ik voor Engels schrijven meestal een 3 op school haalde. Om te voorkomen dat ik nog meer vragen over Engels kreeg heb ik gezegd dat ik beter ben in biologie. Meteen werden er biologie schriften gepakt en kwamen er daar vragen over. Ik had er alleen niet bij stil gestaan dat het in het Engels moest. Dus d eerste vragen verstond/begreep ik niet. Tot ze het aanwezen in hun schrift. Toen heb ik nog wat uitleg gegeven over biologie en bouwstenen. Wat best lastig is je bepaalde woorden niet weet in het Engels en ook niet weet wat ze al hebben gehad. Bijvoorbeeld DNA kende ze nog niet

De rest van de middag gespijbeld. Gewoon wat zitten lezen, rusten en proberen uit te leggen hoe of wat voor mijn visa. Ik had namelijk van zuster Floris begrepen dat het ook in Mzuzu kon. Maar kreeg dat niet goed aan mijn familie hier uitgelegd. Ze dachten dat ik het online kon aanvragen. Maar met behulp van mij paspoort liet ik zien dat er ook een stempel in moet om het een geldige verlenging van te maken.

Om 18.00 kreeg ik een bord rijstepap en toen ik vervolgens buiten kwam zag ik moeder en Maria eten. Dus geschrokken bedacht ik me dat IT dan wel eens mijn avondeten kon zijn. En ik had mijn malaria medicijnen niet ingenomen. Deze moet je eigenlijk bij de avond maaltijd nemen dus een 10 na de maaltijd samen met wat creackers nog gouw mijn medicijnen op. Om vervolgens om 19.00 zoals gebruikelijk alsnog mijn warme maaltijd te krijgen. Hoop dat het wel goed gaat met de medicijnen op deze manier. Vast wel, heb het anders steeds netjes bij de maaltijd gedaan.

Net als elke avond net voor het slapen gaan nog even de laatste berichten binnen gehaald en terwijl ik in het donker rond stond te kijken zag ik in de verte een flinke brand. Dus gouw Prisca gaan waarschuwen maar die werd er niet warm of koud van. Het was gewoon een bosbrand. Dat gebeurt wel vaker. Waarschijnlijk zelf aangestoken om onkruid te verwijderen of zoiets. Er hoefde dus niet gekeken te worden of er mensen geholpen moesten worden. En de brand sloeg ook niet ver uit Oals dat in Nederland gebeurt. Nadat ik het had gezien was binnen 5 minuten eigenlijk niets meer te zien.

ziekenhuis

Ziekenhuis.

Het ziekenhuis bestaat uit een aantal verschillende gebouwen. O.a. onderzoekskamer, curitage kamer, stafkamer, zaal algemeen mannen, zaal algemeen vrouwen, zaal kinder, zaal vrouwen die net bevallen zijn, zaal voor vrouwen die bijna gaan bevallen en voor wie anders het ziekenhuis te ver weg is, een winkeltje, een kamer om in te bevallen, een apotheek met ook een afgesloten opslag ruimte en natuurlijk een lab (mijn domein).

Een normale doordeweekse dag begint om 7.30 met een gebed in de stafkamer. Ik heb hier eens bij zitten tellen en kwam op ongeveer 35 man personeel. Nu weet ik niet of op dat moment iedereen aanwezig was dit ook omdat het stek wisselend met hoeveel we zijn. Maar ik denk het niet. Daarna volgen wat mededeling, dit gebeurt in Chitumbuka dus veel versta ik er niet van. Daarna blijft de staf alleen achter voor een overdracht vanuit de nachtdienst. Terwijl de rest o.a. alvast gaat schoonmaken. Dit deed ik de eerste dagen verkeerd. Ik liep gewoon mee om aan de slag te gaan. Maar ik hoor blijkbaar bij de staf omdat ik mensen verbaasde door ook mee aan de slag te gaan.

In het staf overleg krijg je te horen hoe het in de avond en nacht is gegaan. Gezien ze niet heel veel patiënten hebben, in de ogen van een Nederlander, gaat dat redelijk snel. Er blijven een stuk of 7 mensen achter. Waarvan we met 2 van het lab zijn. Het overleg ging veel te snel om te volgen voor mij. Zeker de eerste keer. En ook behoorlijk zacht en binnensmonds gesproken zodat eigenlijk niet eens door had of ze nu Engels of Chitumbuka spraken of een combinatie. Nu na een paar keer weet ik dat ze Engels praten. En ik ga meestal net naast de nachtdienst zitten zodat ik ook deels mee kan lezen. Dan begrijp ik iets beter wat er wordt gezegd. Na in de staf ruimte de patiënten te hebben besproken lopen we nog even langs een aantal bedden en neem ik meteen de doos malaria testen mee, samen met de uitslagen vanuit de nachtdienst.

Het verbaast me dat Widson, Cement of Felix er niet bij zijn. Die werken toch ook in het lab. Maar ik kreeg te horen dat deze overleggen alleen zijn voor de nachtdienst en personeel met een diploma. Dat betekent dat alleen ik en Yollam er bij mogen zijn en Cement, Widson en Felix niet. Terwijl zij waarschijnlijk meer kennis en kunde in zich hebben dan ik. Gezien ik zeer weinig tot niets weet van bacteriën, virussen, parasieten en al de handelingen die horen bij de microbiologie afdeling. Dat voelt dus zeer ongemakkelijk.

Ondertussen beginnen de mensen zonder lab diploma dus met het schoonmaken van het lab. Dit betekent stoelen op tafel en dan met een combinatie van schoonmaak middel en chloor de vloer dweilen, en dan de stoelen weer van tafel af om de tafels met z’n zelfde soort sopje, andere bak, af te nemen. Daarbij dragen ze 2 paar handschoenen over elkaar heen en ook nog een plastic wegwerp schort zoals de verpleging bij ons in het ziekenhuis soms draagt wanneer ze iemand verschonen. En een mondkapje. Het water wordt best wel bruin elke keer. Dus komt best wat stof gedurende een dag binnen. Tevens wordt de voorraad aangevuld.

Het lab opent om 9.00 tot 12.00 maar natuurlijk worden de patiënten die dan in de wachtkamer zitten nog geholpen. Waarna het lab weer open gaat van 14.00 tot 17.00 uur. Echter er is altijd iemand oproepbaar. Dus ook in de avond uren of gedurende de nacht. Dit i.v.m. spoed testen maar vooral voor bloeddonatie.

Zover ik het nu begrijp. Is het zo dat tijdens kantooruren of de clinical officer (zover ik het begrijp net zoiets als een klinisch chemicus bij ons in Nederland) of medisch assistent de patiënten zien en dan in hun boekje een lab aanvraag schrijven. Bijvoorbeeld HB of malaria sneltest of etc.

Met dit boekje melden ze zich dan bij het lab. Hier schrijven we eerst onder de aanvraag hoe oud een patiënt is. In plaats in Nederland waar we met geboorte datums werken word er hier met leeftijden gewerkt. Tot een leeftijd van 5 jaar met maanden erbij en daarna alleen in jaren. En heb zelfs een man gehad die wist het niet. Dus hebben we maar op geschreven dat het een volwassen is. Na het klaar leggen van de benodigde materialen worden er handschoenen aan gedaan. Bij elke patiënt schonen en krijgt de patiënt een prik in de vinger of tot 6 maanden in de voet (hiel of grote teen). Dan wordt de eerste druppel weggeveegd en daarna de sneltest ingezet. De uitslag wordt met rood in het schriftjes geschreven en dan met zwart of blauw in de labboekken. Alleen positieve malaria worden met rood geschreven. Gemiddelde zijn er per 20 patiënten boven de 5 jaar op dit moment 4 positief voor malaria en bij onder 5 jaar 3 op 20 patiënten positief. Wat ik heb begrepen is dat als je het regen seizoen in gaat, verandert van nu 20% naar dan 80% positief. De eerste dag hadden we: 48 malaria testen onder 5 en 31 malaria testen boven 5 jaar, 2 transfusies, 16 HB, 5 zwangerschapstesten en 2 suiker testen.

Nu is ook hier de maandag morgen het drukste moment van de week.

Op tv zie ik hier regelmatig reclame komen voor de bloedbank van Malawi. Maar daar heb we hier in Mzambazi niets aan omdat we geen koelkast hebben. Dus hier gaat het er iets anders aan toe dan in Nederland. Meestal komt er een verpleegkundige met een buisje bloed van de patiënt en brengt die meteen een donor mee. Bij de donor worden dan een paar vragen gesteld. (ik weet niet precies wat, want ik versta het niet. Maar onder andere of het de donor bekend ik met malaria en hiv en hoe oud de donor is. Deze vragen laat ik aan mij. Collega’s over.) Hierna wordt er zowel bij de donor als de patiënt de bloedgroep bepaald. Dit gebeurt door 4 druppels volbloed op een kaartje te druppelen en dan aan elke druppel bloed een druppel antistoffen toe te voegen. Als de donor een match is met de patiënt vind er een HB controle bij de patiënt plaats even als een sneltest voor HIV, Hepatitis B, hepatitis C, syfilis en malaria. Wanneer deze allemaal negatief zijn volgt een kruisproef. Echter het gebeurt geregeld dat een patiënt positief is voor malaria en daardoor niet mag geven. Als ook de kruisproef niet hemolytisch en een match dan word er voor kinderen 250 ml afgenomen en voor volwassen patiënten een van 450 ml.

Dit wordt in een koelbox met 2 ijspacks erin tegen de hitte, naar de afdeling gebracht.

Dat ze hier ook met een soort kwaliteit systeem werken. Wel niet zo strikt als bij ons, maar ze krijgen af en toe inspectie en moeten dan aan de eisen voldoen. En 1 van die eisen is dat alles wordt genoteerd, maar ook dat er niet met verlopen materiaal wordt gewerkt. En daar heb ik ze ook nog niet op kunnen betrappen.

Di. 22-10 Vandaag tot 12.00 gewerkt. Niet heel spannend. Rond 10.00 uur wat drukker en dan weer snel rustiger. Wel verschillende kinderen gehad die flink vochten on niet geprikt te hoeven worden. Maar hier wordt dan gewoon door moeder en de analist de hand gepakt en geprikt. Misschien is het traumatisch maar over het algemeen prikken we best veel kinderen maar is er maar 1 of 2 par dag die flink tegen stribbelen. Vandaag waren dat er een paar meer. Vooral net na elkaar. Maar er zijn ook kinderen die al beginnen te huilen als ze me zien. Omdat ik blank ben. Voor sommige is dat al erg beangstigend en voor andere zijn gefascineerd. Ik denk dat ongeveer de helft van de kinderen begint te huilen na de prik. Maar dat is ook omdat ik de vinger stevig vast hou en geprikt worden is niet leuk.

Vanmiddag zou ik een les meevolgen op de middelbare school. Maar door een niet goed doorgesproken afspraak was ik pas thuis toen de school alweer begon. En daarna vroeg Prisca naar mijn overige plannen hier om een tijdschema voor te maken. Gevolg was dat ik aankwam toen de lessen al volop bezig waren en na een tijdje te hebben staan kletsen in de lerarenkamer bleek dat de school eindigt om 13.50 uur en dat het niet de moeite meer was om Nog naar een les te gaan. Dus maar naar huis gegaan en daar een middagje lezend en slapend doorgebracht. Gezien mijn werk in het ziekenhuis om 14.00 uur pas weer begint had ik prima nog die kant op kun en gaan. Maar vandaag is het me te warm om weer naar het ziekenhuis te lopen.

In de avond nog even met ma gebeld via de Whatsapp. Zij gaat voor mij proberen om de blog bij te houden want vanuit hier lukt het op het moment niet. Dat bellen was alleen een minder goed idee. Want heb nu voor het eerst last van heimwee na het gesprek. En het helpt dan ook niet erg als Prisca dan allemaal dingen over thuis begint te vragen. Dus me maar even teruggetrokken op mijn kamer met een spannend boek. Daarna ging het weer.

Soms is het tempo niet zo snel

Ma. 21-10 Zoals bij ons op het lab is het maandagmorgen spitsuur zeker rond de tijd van de pauze breaks. Terwijl ik eerst een tijd alleen was heb ik toen het druk werd mijn collega’s aan het werk gezet. Twee laten prikken onder het mom van jullie kunnen dat veel beter en veel sneller. Terwijl ik uitslagen in de schriftjes schreef en mijn andere collega ze in de labboekken liet opschrijven. En organiseren welke patiënt naar binnen mocht en bij wie van de prikkers moest gaan zitten.

Na deze drukke piek was er ineens niets meer. Dus kreeg ik te horen dat je daarom rustig aan moet doen. Dan houdt je voor de hele dag werk. Ik heb proberen uit te leggen dat dat zeer ongewoon voor mij is. Omdat bij ons op het lab bijna altijd druk is. En we dan juist blij zijn met even een rustig moment. Maar dat je vooral door moet werken om niet te worden overspoeld door het werk. Ik denk niet dat ze het helemaal begrepen. Het laatste uur voor de lunch was er eigenlijk niets meer te doen tot een paar minuten voor 12.00 wanneer het lab sluit. Toen kwamen er nog 3 patiënten voor een malaria test. Dus dat betekent voor 1 van mijn collega’s een kwartier langer doorwerken.

In de middag ben ik naar zuster Floris gegaan aan wie ik het meegebrachte verband gaf. Ze was er erg blij mee. We hebben een tijdje zitten kletsen. Toen ik weer terug kwam op het lab zaten mijn collega’s er nog net zo te lummelen als toen ik ze verliet. Ik denk dat we in de middag misschien 10 patiënten hebben gehad op 3 uur. Ik ga kijken of ik morgen wat anders kan regelen voor de middag. Dus bij thuiskomst meteen aan Geoffrey gevraagd of ik niet morgen middag met hem of net 1 van zijn collega’s mee kan kijken op de middelbare school. Dat vind die geen probleem.

"De jongens tegen de meisjes" in de kerk

Zo. 20-10 Net met mijn Malawi vader zoals die zichzelf noemt naar de kerk geweest. De mis duurde 3 uur. Dit omdat er vandaag een predikant was en iedereen wilde hem bedanken dat die was gekomen. Dit kosten bijna een uur en het gebeurde tijdens de mis. En Geoffrey bleef zitten dus bleef ik ook maar zitten. Ik ben immers opgevoed met samen uit samen thuis. 

Vorige week heb ik bij de vrouwen en kinderen gezeten. Nu heb ik als enige vrouw tussen de mannen in gezeten. Dat maakt het wel een stuk rustiger. Maar met deze temperaturen ook een stuk slaap verwekkender. Gezien ik wat ze vertellen niet versta. En er is dan minder te zien. Maar langzaam begin ik wel gezichten te herkennen. De directeur van de basisschool, een verpleegkundige uit het ziekenhuis een docent van de middelbare school.

Als enige vrouw tussen al die mannen is niet leuk. Dus volgende keer ga ik of in het midden beuk zitten of in de vrouwen beuk. Want ik val als blanke hier al genoeg op. Al zegt Geoffrey dat het goed is om te laten zien dat het oké is om te laten zien dat het voor vrouwen goed is om tussen de mannen te zitten. Voelt het voor mij vooral als verraad aan mijn eigen geslacht. Alsof omdat ik blank ben beter ben dan de vrouwen. En in hiërarchie gelijk sta aan de mannen. Terwijl ik me minder voel dan de vrouwen hier. Zij kunnen zoveel dat ik niet kan. Alleen omdat ik het geluk had dat mijn ouders me hebben laten studeren. Maar zou hier amper voor mezelf kunnen zorgen. Ik Nederland met al die gemakken is het voor me af en toe al moeilijk genoeg.

Na de mis een uurtje of wat liggen boek luisteren om daarna een foto shuit te doen met Prisca en Mary (moeder en dochter). Ik had gisteren om in de regen foto’s te maken mijn camera tevoorschijn gehaald. En ze zijn helemaal lyrisch van dat ding. Vooral Prisca. Ze blijft maar naar der foto’s kijk op mijn camera of telefoon. Ik heb ook een beetje geposeerd maar voel me er niet lekker bij om zo in de belangstelling te staan. Zeker niet om zo met de camera te flirten. Maar moet zeggen dat Prisca ook een zeer mooie vrouw is. In tegen stelling tot mij waar ik maar een lelijke lat met diverse onderkinnen. Waar de onzekerheid vanaf straalt.

Twee emmertjes water halen

Za. 19-10 Vandaag niet gaan werken. Eerst tot 6 uur uitgeslapen en toen rustig opgestaan en mijn haren gewassen. Om 10.00 heb ik de meeste van mijn kleren te luchten gehangen. Echt vuil waren ze niet. En vervolgens heeft Prisca me la ten zien hoe je hier in Malawi wast. Ik was niet ruw genoeg met de was. Het ging me er meer om dat het ergste vuil er uit wat. Het gaat bij terugkeer toch allemaal in de wasmachine. Maar heb mijn manier van wassen nar die van haar aangepast. Daarna een rustige middag gehad, die eindigde in een regenbui met een kleine klap onweer. Gelukkig was mijn was net droog en afgehaald.

Toen het even stopte met regenen toen gingen Mary en Maria water halen en ben ik hun gaan helpen. Het was grappig om te zien nu het had geregend een hoop mensen met truien en vooral winterjassen naar buiten kwamen. Terwijl ik het nog zeer warm vond in alleen een T-shirt. Heb mee geholpen met het pompen en heb eerst 1 emmer met denk 13 L gedragen en toen nog 1 met in denk 8 L water. En toen was ik zo buiten adem en had z’n last van mijn nek dat ik niet nog vaker ben mee gelopen. Ik voel me zo zwak. Op het moment echt een nietsnut en een profiteur. Omdat ik amper een emmer op mijn hoofd kan dragen. Nu weet ik ook wel dat ze het van jongs af aan al leren. Maar op het moment wil die gedachte mijn gevoel van nutteloos niet echt verdrijven.

Realiteit van malaria

Vrij. 18-10 Vandaag dus na het gebed wel blijven zitten. Er bleven een stuk of 7 mensen achter. Waarvan we met 2 van het lab. Het overleg ging veel te snel om te volgen voor mij. En ook behoorlijk zacht en binnensmonds zodat ik eigenlijk niet eens door had of ze nu Engels of toemboca spraken of een combinatie. Na het overleg sprak ik mijn collega Yollam aan. Het verbaasde me dat Widson er niet bij was. Die werkt toch ook in het lab. Maar ik kreeg te horen dat deze overleggen alleen zijn voor de nachtdienst en personeel met een diploma. Dat betekent dat alleen ik en Yollam er bij mogen zijn en Cement, Widson en Felix niet. Terwijl zij waarschijnlijk meer kennis en kunde in zich hebben dan ik. Gezien ik zeer weinig tot niets wet van bacteriën, virussen, parasieten en al de handelingen die horen bij de microbiologie afdeling. Dat voelt dus zeer ongemakkelijk. Een rustig ochtend gewerkt.

Na de lunch, toen ik om 13.58 uur, aankwam was er nog niemand. Dat betekent dat de deur op slot zit en ik ben bij een groep vrouwen gaan zitten. Ik denk dat het in hoofdzaak patiënten waren maar kunnen ook bezoekers bij hebben gezeten. Een van die patiënten had ik gisteren ook al gezien. Toen stond ze raar te zingen en dansen. En nu begon ze ook weer. Dus hoopte ik dat als ik bij hun ging zitten ik misschien minder op zou vallen dan wanneer ik voor het lab zou blijven zitten. Misschien was ik dan niet meer degene op wie ze haar aandacht richten. Dit leek te werken. Haar aandacht ging naar een hoog zwanger vrouw die bij ons zat en begon ze tegen haar. Ik had het idee dat die het ook niet zo leuk vond en dat stelde me een stuk gerust. Ik vraag me af of ze ze wel allemaal op een rijtje heeft. Geregeld heb ik het idee dat er zowel door mijn collega’s, als de patiënten, als de mensen in mijn omgeving veel grappen over me worden gemaakt of over me gepraat. Op zich logisch natuurlijk gezien ik op het moment de enige blanke ben. En dat valt op tevens dragen de meeste hier lange rokken en ik loop ook met rokken tot boven de knie of zelfs in broeken. Iets wat ze niet gewend zijn in z’n dorp. Maar het ene moment kan ik het makkelijk van me af zetten dan het andere.

Toen mijn collega er net weer was kregen we een buisje bloed van een kindje van nog geen 5 jaar. Zijn HB was 1,8 g/dl. dus met spoed bloed afgenomen bij een collega die aanbood om donor te zijn. Maar het doen van de verschillende testen kost tijd. En toen we net de zak bij de donor afkoppelde kwamen ze vertellen dat het niet meer nodig was. De malaria was het kind fataal geworden. Dit doet me toch wel wat. Terwijl ik het kind nooit heb gezien. Maar het maakt me nu pas echt duidelijk hoe gevaarlijk malaria is. Al hadden ze me tijdens mijn studie wel verteld dat vooral falciprium zeer gevaarlijk is. Gelukkig kan het bloed in een koelbox met 2 koelelementen nog wel bewaard blijven. Helaas hebben ze hier geen geschikte koelkast anders konden ze producten in huis hebben net als in Nederland en dat zouden een hoop levens schelen. Maar die zelfde middag is nog een patiënt voor het bloed gevonden.

De rest van de middag ging rustig voorbij. Waarbij ik Widson weer amper heb gezien. En dat Yellam geld kreeg, waarbij ik het gevoel kreeg dat die geld kreeg voor het regelen van snel donorbloed voor de broer van de geldgever. Gezien dat de broer twee zakken nodig heeft maar de donor maar 1 zak mocht geven. Maar weet dit niet hoe ik dit hier na kan vragen, dus laat het maar zo. En eigenlijk kan ik het ook wel begrijpen. Mensen zijn hier niet rijk en al het geld dat binnenkort is meegenomen.

Bij het naar huis lopen kwam ik zuster Floris tegen. Dus haar even gedag gezegd. En bij haar een kop cacao gedronken en een boterham pindakaas gegeten. Ik kreeg van haar ook nog een kam bananen nee en een pot pindakaas uit de voorraad die uit de container kwam. Omdat ik de boterhammen met alleen boter goed beu ben heb ik geen nee gezegd. Terwijl andere het eigenlijk beter kunnen gebruiken. Dus ergens voel ik me wel een beetje egoïstisch. Maar maar een heel klein beetje. Wel pas met het vallen van de duisternis thuis.